Εσείς πιστεύετε στους μονόκερους;
Μάιρα Ματενιάδου
Το θρυλικό, μυθικό όν που όλοι αγαπάμε.
Ξέρετε εσείς αν υπάρχει πουθενά;
Ο μονόκερως απεικονίζεται με την μορφή αλόγου με ένα κέρατο στο μέτωπο. Αυτή είναι η πρώτη αναφορά από τον Έλληνα ιατρό και ιστορικό Κτησία (5ός αιώνας π.Χ) στο έργο του Περσικά. Ο μονόκερως έχει ταυτιστεί με την αγνότητα ενώ κατά την διάρκεια του Μεσαίωνα συμβόλιζε το Άγιο Πνεύμα αλλά και τον Διάβολο. Το ξέρατε ότι υπάρχουν πολλές αναφορές για την μορφή του;
Πρώτη εκδοχή : Ο μονόκερως ήταν ζώο με σώμα αλόγου, κεφάλι ελαφιού, ουρά αρκούδας και πόδια ελέφαντα. Στο κέντρο του μετώπου του έχει ένα μεγάλο κέρατο. Πολλές φορές τον συναντάμε και με φτερά.
Δεύτερη εκδοχή: Είχε γενειάδα όπως του τράγου και στριφογυριστό κέρατο. Aπό τη μέση και πίσω ήταν άλογο και τα μπροστινά πόδια του ήταν αντιλόπης. Το κέρατο του είχε μαντικές ικανότητες και με ένα μόνο χτύπημα του μπορούσε να σκοτώσει ελέφαντα. Αν σπάσει το κέρατο, χάνει τις ιδιότητες του και σχηματίζει στον αέρα εικόνες.
Τρίτη εκδοχή: (Ινδία) Είχε την μορφή γαιδάρου, είχε άσπρο τρίχωμα, γαλανά μάτια και πορφυρό κεφάλι, το κέρατο στο κέντρο του μετώπου του είχε στη βάση άσπρο χρώμα, μαύρο στη μέση και κόκκινο στην άκρη.
Τέταρτη εκδοχή: Στην περιοχή της Ινδίας αναφέρεται και με πράσινο τρίχωμα, με ανθρώπινη ομιλία που έδινε χρησμούς. Στην νότια Ινδία ζούσε ένα πλάσμα με το όνομα eale ή yale, λέγεται ότι είχε δύο κέρατα προς αντίθετες κατευθύνσεις. Οι Ινδοί τον θεωρούσαν Φύλακα του Καλού και μαχητή των Κακών Πνευμάτων.
Πέμπτη εκδοχή : Στην κινέζικη μυθολογία ο μονόκερως ήταν ένα από τα τέσσερα ζώα (μονόκερως,φοίνικας, μανδαγώρας, δράκος) που έφερναν καλό και ήταν το σπουδαιότερο από όλα και για αυτό ζούσε έως χίλια χρόνια. Είχε σώμα ελαφιού, ουρά βοδιού και οπλές αλόγου, το τρίχωμα στην πλάτη του ήταν πολύχρωμο και η κοιλιά του κίτρινη ή καφέ. Χαρακτηρίζεται ως ήρεμο και καλοκάγαθο ζώο. Τρεφόταν με πτώματα ζώων και όχι με χορτάρι.
Έκτη εκδοχή: Στην ιστορία του Κομφούκιου( κινέζος, διανοητής και κοινωνικός φιλόσοφος) ο μονόκερως ήταν το ον που έφεραν τα πνεύματα πέντε πλανητών στη μητέρα του πριν τον γεννήσει. Είχε την μορφή αγελάδας, με άκρα δράκοντα.
Αλλά εσείς ξέρατε ότι υπάρχει ένα είδος στον πλανήτη μας που μπορούμε να το δούμε;
Είναι ο μονόκερως της θάλασσας. Το όνομά του είναι Ναρβάλ, ενώ η επιστημονική του ονομασία είναι Monodon monoceros.
Τα Ναρβάλ είναι ένα είδος φάλαινας, θαλάσσιο θηλαστικό που ανήκει στην οικογένεια Μονοδοντίδες και στην τάξη των κητωδών(όπως και τα δελφίνια και οι φάλαινες). Ζει στην Αρκτική και ξεχωρίζει λόγω του μεγάλου ελικοειδούς χαυλιόδοντά του. Στους περασμένους αιώνες αυτός ο χαυλιόδοντας θεωρούνταν τόσο πολύτιμος που μόνο οι γαλαζοαίματοι είχαν δικαίωμα να τον έχουν! Ο χαυλιόδοντας τον 16ο αιώνα, αξίας 10.000 αγγλικών λιρών δόθηκε σαν δώρο στη βασίλισσσα Ελισάνετ. Το επιστημονικό του όνομα προέρχεται από το χαρακτηριστικό μακρύ και μυτερό χαυλιόδοντα του αρσενικού, που εκτείνεται από την άνω γνάθο και προς τα εμπρός, κατά τον άξονα του σώματός του, σαν κέρατο. Είναι ένα δόντι να προεξέχει από το άνω χείλος. Αν και είναι δόντι, διαφέρει από τα δόντια που ξέρουμε. Σύμφωνα με τις παρατηρήσεις του Martin Nweeia, καθηγητή οδοντιατρικής στο πανεπιστήμιο του Harvard, το εξωτερικό του δοντιού είναι σχετικά εύκαμπτο ενώ το εσωτερικό πιο συμπαγές. Αυτό επιτρέπει στο δόντι να λυγίζει χωρίς να σπάει. Το μήκος του χαυλιόδοντα φτάνει μέχρι και 2,5 μέτρα. Ο χαυλιόδοντάς αυτός είναι ένα εξαιρετικά ευαίσθητο αισθητήριο όργανο, που βοηθά το ζώο να αντιληφθεί τις διαφορές στην πίεση, την αλατότητα ή τη θερμοκρασία των νερών.
Το μήκος του σώματος του ναρβάλ κυμαίνεται από 3,5 μέχρι 5 μέτρα, έχει ανοιχτό γκρίζο χρώμα, δεν έχει ραχιαίο πτερύγιο, ενώ πτερύγιο της ουράς έχει πλάτος ένα μέτρο περίπου, είναι οριζόντιο και αποτελείται από δύο λοβούς. Επίσης, το δέρμα των ναρβάλ είναι πλούσιο σε βιταμίνη C και αποτελεί κύριο στοιχείο της διατροφής των Εσκιμώων.
Αρκετές φορές μεταναστεύουν από την αρκτική ζώνη προς τις βόρειες ακτές της Ευρώπης αναζητώντας τροφή. Στα χρόνια του Μεσαίωνα απέδιδαν μαγικές ιδιότητες στο κέρατό του, το οποίο είχε πολύ μεγάλη αξία. Αναφορές για το θαλάσσιο μονόκερω υπάρχουν στους μύθους των Ινουίτ, αλλά και σε λογοτεχνικά έργα.