​

Η «ταυτότητα» του βιβλίου:

​

Τίτλος: Σπίτι για πέντε

Συγγραφέας: Λότη-Πέτροβιτς Ανδροτσοπούλου

Λογοτεχνικό γένος: Πεζογραφία

Κειμενικό είδος: Μυθιστόρημα

Εκδοτικός οίκος: Εκδόσεις Πατάκη

Χρονολογία έκδοσης: Πρώτη έκδοση 1987

 

​

Βασικά στοιχεία

​

​

1. Βιογραφικό σημείωμα συγγραφέα

​

Η Λότη-Πέτροβιτς Ανδροτσοπούλου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1937. Γράφει βιβλία για παιδιά και νέους και ασχολείται με την μελέτη της παιδικής και νεανικής λογοτεχνίας. Έχει τιμηθεί με πολλά βραβεία, δέκα από τα οποία είναι πανελλήνια. Στην Αθήνα τελείωσε με υποτροφία αριστούχων τις σπουδές της. Εργάστηκε 27 χρόνια (1958-1984) στον διεθνή οργανισμό για την προστασία προσφύγων και μεταναστών Επίσης, το συγκεκριμένο μυθιστόρημα έχει διακριθεί με το Τιμητικό δίπλωμα του Πανεπιστημίου της Πάντοβα. Τα μυθιστορήματά της καλύπτουν χρονικά μία μεγάλη περίοδο της νεοελληνικής ιστορίας. Ήρωες των έργων της είναι πρόσωπα από εφτά διαφορετικές οικογένειες. Αληθινά γεγονότα και περιπέτειες την βοηθούν να συνδέσει τις ιστορίες και τα μυθιστορήματά της τα οποία έχουν σύγχρονα και διαχρονικά θέματα.

2. Υπόθεση

Το έργο αυτό αφορά μία τετραμελή επανασυγκροτημένη οικογένεια, με χωρισμένους γονείς και ετεροθαλή αδέρφια. Πρωταγωνιστές είναι ο Φίλιππος και ο αδερφός του ο Άρης, ενώ δευτεραγωνιστές ο κύριος Ορέστης, η μαμά και η φίλη του Φίλιππου.

 

Δράση- πλοκή

​

Ο Φίλιππος είναι 12 χρονών και αντιμετωπίζει μία πρωτόγνωρη ζωή. Οι γονείς του χωρίζουν και η μητέρα του ξαφνικά παντρεύεται τον κύριο Ορέστη, ο οποίος έχασε τη γυναίκα του και έχει και ένα μικρό παιδί. Εκτός αυτών, ο Φίλιππος μετακομίζει σε μία νέα περιοχή: καινούργιοι συμμαθητές, καινούργιο σχολείο, καινούργιοι φίλοι, παράξενο περιβάλλον. Επίσης, έχει να αντιμετωπίσει και ένα μικρό τερατάκι, τον ετεροθαλή αδελφό του, ο οποίος είναι 9 χρόνων και όλη την ώρα τον πειράζει. Σε όλο αυτό το χαμό ο Φίλιππος θέλει σε κάποιον να μιλήσει, να πει τα παράπονα του και να ξαλαφρώσει. Έτσι, τα εκμυστηρεύεται όλα σε ένα φωνητικό ημερολόγιο, τον Φιλοκτήτη.

Από την άλλη, ο Άρης νομίζει ότι ο νέος του αδερφός δεν τον αγαπάει, με αποτέλεσμα να γίνονται συνεχείς τσακωμοί. Ο Άρης σε λίγο ακολουθεί τον αδερφό του και μαγνητοφωνεί τις σκέψεις και τα συναισθήματά του σε ένα άλλο μαγνητόφωνο, τον Φίφη. Επίσης, θέλει να αποκαλεί την νέα σύζυγο του πατέρα του «μάνα».

Οι γονείς για να ηρεμήσουν μιλούν αντίστοιχα σε κάποιο γνωστό τους: ο μπαμπάς μιλάει στο τηλέφωνο με τον καλύτερο του φίλο και η μαμά αλληλογραφεί με την αδερφή της που ζει στην Κρήτη.

Μέσα από τις δυσκολίες, τα προβλήματα και τα απρόοπτα της συμβίωσης, το σπίτι αυτής της οικογένειας μεγαλώνει και γίνεται «σπίτι για πέντε», καθώς τα μέλη βιώνουν τη μεγαλύτερη χαρά όταν γεννιέται ένα πολύ γλυκό κοριτσάκι, το οποίο βοηθά στην ολοκληρωτική σύνδεση της οικογένειάς τους.

 

 Τοποθέτηση του έργου στο κοινωνικοϊστορικό του πλαίσιο

Το συγκεκριμένο μυθιστόρημα αποτυπώνει την εποχή της δεκαετίας του 1980 και η ιστορία εξελίσσεται και αντλεί πληροφορίες από το κοινωνικό και πολιτιστικό πλαίσιο εκείνης της χρονικής περιόδου. Το ότι δεν υπάρχει μεγάλη διαχρονική απόσταση αλλά η διαφορά μπορεί να είναι μόνο λίγων χρόνων το συμπεραίνουμε και από την κύρια πλοκή και το θέμα του βιβλίου.

Η συγγραφέας έχει διαλέξει έναν πολύ ασυνήθιστο και διαφορετικό τρόπο για να μας βοηθήσει να καταλάβουμε την εξέλιξη και την πορεία των γεγονότων. Το κάθε κεφάλαιο του βιβλίου είναι ένας μονόλογος του κάθε ήρωα. Με αυτόν τον τρόπο βλέπουμε τα πράγματα από την διαφορετική οπτική γωνία του καθενός.

Τα δύο παιδιά, ο Φίλιππος και ο Άρης, κρατούν ένα προφορικό ημερολόγιο γράφοντας κασέτες. Από αυτό καταλαβαίνουμε ότι εκείνη την εποχή δεν υπήρχαν ακόμη ηλεκτρονικές συσκευές και τα παιδιά χρησιμοποιούν για την ηχογράφησή τους ένα μαγνητόφωνο. Η μητέρα της οικογένειας, η Άννα, διηγείται το τι συμβαίνει στο σπίτι και γενικότερα στα υπόλοιπα μέλη στέλνοντας επιστολές στην αδελφή της, Καλυψώ, και ο πατέρας, ο Ορέστης, πραγματοποιώντας τηλεφωνήματα στο φίλο του, Σπύρο.

 

 Δρώντα πρόσωπα

​

Όπως προαναφέραμε τα κύρια πρόσωπα είναι τα τέσσερα μέλη της οικογένειας, συμμετέχουν όμως και γίνονται αναφορές και σε άλλα πρόσωπα όπως φίλοι, συγγενείς κτλ. Ο χαρακτήρας που συμμετέχει περισσότερο είναι ο Φίλιππος, ο μεγάλος γιος, λέγοντας τα νέα του στον αγαπημένο του φίλο, το μαγνητόφωνό του, τον Φιλοκτήτη. Ο Φίλιππος είναι μαθητής της πρώτης γυμνασίου και του αρέσουν πάρα πολύ τα βιβλία. Νευριάζει αρκετά εύκολα με τον νέο και μικρότερό του αδελφό καθώς ακόμη δεν έχει δεχθεί πως είναι συγγενής του.

Ο Άρης αντιθέτως, παρόλη την αρνητική ενέργεια που του εκπέμπει ο αδελφός του τον έχει βάλει μέσα στην καρδιά του. Προκαλεί συνεχώς αταξίες και ζημιές με τις σκανταλιές του, οι οποίες ενοχλούν ακόμη περισσότερο τον Φίλιππο, μετά όμως προσπαθεί να επανορθώσει δείχνοντας την καλή και ευαίσθητη πλευρά του.

Η Άννα είναι αρκετά ακριβής και θέλει όλα και όλοι να βρίσκονται στη θέση που τους αρμόζει. Στους τσακωμούς των δύο παιδιών προσπαθεί να κρατά ουδέτερη θέση, κάτι το οποίο δεν φαίνεται να καταλαβαίνει ο Φίλιππος. Πιστεύει πως ο μικρός χρειάζεται αγάπη και στοργή γιατί έχει περάσει πολύ δύσκολα με τον θάνατο της μητέρας του και το υπενθυμίζει συνεχώς στον Φίλιππο.

Τέλος, ο Ορέστης είναι πολύ συμπονετικός, καθησυχαστικός και καλόκαρδος άνθρωπος και προσπαθεί να μην διαχωρίζει ούτε και αυτός τους δύο γιούς του μια  και τους αγαπάει το ίδιο.

 

 

Θεματικοί άξονες:

​

Το βιβλίο σπίτι για πέντε θίγει δύσκολα ζητήματα οικογενειακής συμβίωσης που προκύπτουν εξαιτίας ενός διαζυγίου ή ενός θανάτου, καθώς και το πώς στα ερείπια των διαλυμένων οικογενειών μπορεί να προκύψει μια όαση ζωής, στηριγμένη στην αγάπη που αποτελεί αντίδοτο στις δυσκολίες και στα προβλήματα.

 

 Αφηγηματικές τεχνικές.

​

Αυτό το βιβλίο έχει πρωτοπρόσωπη αφήγηση και ομοδιηγητικό αφηγητή, καθώς συμμετέχει ο ίδιος στην ιστορία. Χρησιμοποιείται η ευρηματική και πρωτότυπη ιδέα με το μαγνητόφωνο, το οποίο μπορεί να καταγράφει τα συναισθήματα, χωρίς να συμμετέχει σε αυτά. Επίσης, έχει σύγχρονο πλαίσιο, καθώς θίγει κυρίως το επίκαιρο θέμα του διαζυγίου. Ακόμα, η συγγραφέας χρησιμοποιεί ως γλώσσα την δημοτική. Η γλώσσα είναι άμεση, ανάλαφρη, και ευχάριστη, χωρίς υπερβολές και εξεζητημένες εκφράσεις. Τέλος, ο ρυθμός αφήγησης είναι γοργός, καθώς η συγγραφέας δεν κάνει χρονικά άλματα και η ιστορία εξελίσσεται γρήγορα, με κινηματογραφική δομή.

 

Γενικά Σχόλια

​

Η μορφή του βιβλίου επιτυγχάνει να εκφράσει σωστά το περιεχόμενο. Ο συγγραφέας, χρησιμοποιώντας τρεις διαφορετικούς τρόπους περιγράφει την ιστορία. Αρχικά, η μητέρα γράφει γράμματα στη αδερφή της , ενώ ο πατέρας μιλά στο τηλέφωνο με οικογενειακούς φίλους, φανερώνοντας την 2η μορφή έκφρασης. Τέλος, τα δύο αδέρφια ηχογραφούν, πολλές φορές , γεγονότα από την καθημερινότητά τους και έτσι συλλαμβάνουμε και την τρίτη μορφή.

 Αρχικά, η αναφορά σε μερικά στοιχεία της καθημερινότητας, δημιουργεί στον αναγνώστη μια ταύτιση , κάνοντάς τον να νιώθει την εξασφάλιση της συμμετοχής του στην ιστορία. Επιπλέον, το ίδιο συμβαίνει και με τις αναφορές στα χαρακτηριστικά της εφηβείας. Τέλος, τα σημαντικά γεγονότα που διαδραματίζονται στην ιστορία, προβληματίζουν τον αναγνώστη, κάνοντάς τον να βάλει τον εαυτό του στη θέση των πρωταγωνιστών.  Έτσι , μπορεί να συμμετάσχει ξανά στην πλοκή της ιστορίας και να νιώσει την συμμετοχή του.

 

Θα πρότεινες το βιβλίο αυτό σε άλλους και γιατί;

​

Το βιβλίο αυτό είναι πολύ ενδιαφέρον και σίγουρα θα το προτείναμε σε άλλους αναγνώστες για τους παρακάτω λόγους. Αρχικά, ο τρόπος με τον οποίο παρουσιάζει τα γεγονότα η συγγραφέας είναι ασυνήθιστος. Παραπέμπει τον αναγνώστη στο να αναζητήσει την συνέχεια της ιστορίας, δημιουργώντας μεγάλη αγωνία και ανυπομονησία για την εξέλιξη των γεγονότων. Επίσης, τα θέματα τα οποία θίγει ποικίλλουν. Συγκεκριμένα, ασχολείται με την σχέση δύο παιδιών που «έγιναν» αδέλφια και γενικότερα με την συμβίωση διαφορετικών ανθρώπων που μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα αποτέλεσαν μία οικογένεια. Ακόμη, συνδέει το κυρίως θέμα του βιβλίου με πρόσθετα όπως οι στενές φιλικές σχέσεις, η σχολική ζωή, η αρρώστια και η παραβατική ή μη νόμιμη συμπεριφορά. Οι καταστάσεις που βοηθούν στη σύνδεση των βασικών γεγονότων κρύβουν βιώματα από την καθημερινή ζωή κάνοντας τον αναγνώστη να νιώθει ότι βρίσκεται σε ένα γνώριμο περιβάλλον. Επιπλέον, οι δύσκολες καταστάσεις με τις οποίες έρχεται αντιμέτωπος ο ήρωας, που βρίσκεται στην εφηβική ηλικία, και ο τρόπος με τον οποίο τις αντιμετωπίζει, δίνουν στον κάθε αναγνώστη, παρόμοιας ηλικίας, περισσότερες γνώσεις όσον αφορά τα θέματα που τον απασχολούν και την αντιμετώπισή τους. Πολλά από τα στοιχεία της εφηβείας που περιέχονται στο μυθιστόρημα οδηγούν τον αναγνώστη-έφηβο να τα αναγνωρίσει, να ταυτιστεί μαζί τους και να κατανοήσει τον ήρωα. Επιπρόσθετα, στην ευχάριστη ανάγνωση του βιβλίου βοηθάει η απλή και καθημερινή γλώσσα του μυθιστορήματος, που διευκολύνει τον αναγνώστη να κατανοήσει το περιεχόμενό του. Ενώ το συγκεκριμένο βιβλίο είναι αρκετά συγκινητικό, έχει παράλληλα μερικά χιουμοριστικά σημεία που προκαλούν πολύ γέλιο! Η κατάληξη της ιστορίας είναι ευχάριστη και έχει αίσιο τέλος, αφού τα μέλη της οικογένειας καταφέρνουν να δημιουργήσουν καλύτερες σχέσεις μεταξύ τους. Σε αυτό βοηθά και η γέννηση του μικρού κοριτσιού που προκαλεί σε όλους άφθονη χαρά. Ολοκληρώνοντας το βιβλίο, ο αναγνώστης έχει αποκομίσει καινούριες γνώσεις, έχει αποκτήσει περισσότερες εμπειρίες και έχει πάρει πολύ σημαντικά ηθικά διδάγματα.

​