top of page

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟ ΝΙΚΟ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ

Οδυσσέας Κόκκορης

   Πρίν λίγες μέρες, βγήκε στους κινηματογράφους η ταινία <<Καζαντζάκης>> και η προσέλευση του κόσμου στις αίθουσες είναι άκρως ικανοποιητική. Εξαιτίας της ταινίας, κόσμος που δεν ήξερε τον Νίκο Καζαντζάκη, θα μάθει κάποια στοιχειώδη πράγματα για τη ζωή του σπουδαίου λογοτέχνη. Παρόλα αυτά, ποιος ήταν στην πραγματικότητα ο Νίκος Καζαντζάκης;
   Αρχικά, ο Νίκος Καζαντζάκης γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης στις 18 Φεβρουαρίου/3 Μαρτίου του 1883, εποχή κατά την οποία το νησί αποτελούσε ακόμα τμήμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ήταν γιος του καταγόμενου από το χωριό Βαρβάροι (σημερινή Μυρτιά) εμπόρου γεωργικών προϊόντων και κρασιού, Μιχάλη Καζαντζάκη και της Μαρίας Χριστοδουλάκη με καταγωγή από το χωριό Ασσυρώτοι. Είχε δύο αδελφές, την Αναστασία και την Ελένη,όμως και έναν αδελφό, τον Γιώργο, ο οποίος πέθανε σε βρεφική ηλικία. Στο Ηράκλειο έλαβε τη στοιχειώδη μόρφωση κι έπειτα το 1897 γράφτηκε στη Γαλλική Εμπορική Σχολή του Τίμιου Σταυρού στη Νάξο, όπου διδάχθηκε τη γαλλική και την ιταλική γλώσσα και ήρθε σε μία πρώτη επαφή με τον δυτικό πολιτισμό. Το 1899 επέστρεψε στο Ηράκλειο και ολοκλήρωσε τις γυμνασιακές σπουδές του.
   Μετέπειτα, το 1902 μετακόμισε στην Αθήνα για πανεπιστημιακές σπουδές. Φοίτησε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και το 1906 πήρε το δίπλωμα του διδάκτορα της Νομικής με άριστα. Στο πτυχίο του Νίκου Καζαντζάκη φαίνεται και η υπογραφή του Κωστή Παλαμά, ο οποίος ήταν γραμματέας στο πανεπιστήμιο, θέση μία και μοναδική τότε. Το 1906 πρωτοεμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα με το μυθιστόρημα Όφις και Κρίνο, για να ακολουθήσουν την ίδια χρονιά το δοκίμιο Η Αρρώστια του Αιώνος και έπειτα το θεατρικό έργο Ξημερώνει. Το τελευταίο το υπέβαλε στον Παντελίδειο Δραματικό Αγώνα και επαινέθηκε, δίχως όμως ούτε αυτό ούτε κανένα άλλο εκείνη τη χρονιά να βραβευθεί. Την επόμενη χρονιά ο Καζαντζάκης υπέβαλε ανεπιτυχώς και αυτή τη φορά δύο ακόμη θεατρικά του έργα στον ίδιο διαγωνισμό, το Έως πότε;, το οποίο επαινέθηκε, και το Φασγά, ενώ έγραψε και ένα δεύτερο μυθιστόρημα, τις Σπασμένες Ψυχές.   Ακολούθησαν δύο ακόμη θεατρικά έργα, Κωμωδία, τραγωδία μονόπρακτη και Η Θυσία, το οποίο δημοσιεύθηκε αργότερα με τον τίτλο Ο Πρωτομάστορας. Το τελευταίο υποβλήθηκε το 1910 στον Λασσάνειο Δραματικό Αγώνα και κέρδισε το πρώτο βραβείο, ενώ διασκευάστηκε και σε λιμπρέτο από τον Μανώλη Καλομοίρη ο οποίος το μελοποίησε σε όπερα.

  Παράλληλα αρθρογραφούσε σε διάφορες εφημερίδες και περιοδικά υπό τα ψευδώνυμα Ακρίτας, Κάρμα Νιρβαμή και Πέτρος Ψηλορείτης, ενώ το 1907 ξεκίνησε μεταπτυχιακές σπουδές στο Παρίσι. Σημαντική επίδραση στον Καζαντζάκη είχαν οι διαλέξεις του Ανρί Μπεργκσόν, τις οποίες παρακολουθούσε και τον οποίο παρουσίασε στην Αθήνα με ένα δοκίμιό του το 1912, H. Bergson. Το 1909 επέστρεψε στην Ελλάδα και εξέδωσε στο Ηράκλειο τη διατριβή του επί υφηγεσία.  Ο Φρειδερίκος Νίτσε εν τη Φιλοσοφία του Δικαίου και της Πολιτείας. Το 1910 εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Αθήνα και το 1911 παντρεύτηκε τη Γαλάτεια Αλεξίου, στην εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου, στο νεκροταφείο Ηρακλείου, κι αυτό γιατί φοβόταν τον πατέρα του, που δεν ήθελε για νύφη τη Γαλάτεια.

  Στον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο, το 1912, κατατάχθηκε εθελοντής, αλλά τελικά διορίστηκε στο γραφείο του πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου.
 Μεγάλη κριτική στον Νίκο Καζαντζάκη άσκησε η ορθόδοξη εκκλησία, καθώς θεώρησαν πως τα έργα του και πιο συγκεκριμένα  τα  «Ο Καπετάν Μιχάλης» και «Ο Τελευταίος Πειρασμός» είπαν πως ήταν αντιχριστιανικά, με αποτέλεσμα να τον αφορήσουν.
   Όσο για τα έργα του πασίγνωστου έλληνα λογοτέχνη, μπορείτε να διαβάσετε κάποια από τα διάσημα μυθιστορήματά του όπως τα «Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά» , «Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται», «Ο Καπετάν Μιχάλης», «Ο Τελευταίος Πειρασμός», «Ο Φτωχούλης του Θεού», «Οι Αδερφοφάδες»,  «Αναφορά στον Γκρέκο».
  Πολλοί χαρακτηρισμοί χαρακτηρίζουν τον Καζαντζάκη και σίγουρα υπάρχουν πολλοί τρόποι για να πεις ποιος ηταν στ’αλήθεια, ωστόσο πιστεύω πως μια ατάκα που είχε πει ο ίδιος μπορεί να δείξει το υψηλό επίπεδο μόρφωσής του και τον εσωτερικό του κόσμο: «Δεν ελπίζω τίποτα, δε φοβούμαι τίποτα, είμαι λέφτερος».
 

 

bottom of page