top of page

Τέσσερα ιστορικά τραγούδια της Αντίστασης

 Μάιρα Ματενιάδου

Στη φετινή μας γιορτή, για τον  εορτασμό της 28ης Οκτωβρίου, η χορωδία του σχολείου μας, με υπεύθυνη καθηγήτρια την κ. Σοφία Σβάρνα,  επέλεξαν να μας παρουσιάσουν  τέσσερα εμβληματικά τραγούδια από τον Ελληνοϊταλικό  πόλεμο  και την  Κατοχή:
  1. Το ‘’BellaCiao’’, τραγούδι της ιταλικής Αντίστασης ενάντια στο Φασισμό.
  2. Το ‘’Άμα τελειώσει ο πόλεμος’’, του Μίκη  Θεοδωράκη  και Ιάκωβου Καμπανέλλη.
  3. Το η ‘’Η μάχη της Ηλεκτρικής’’, της  Σταυρούλας  Ζώρζου
  4. Και το ‘’Συννεφιασμένη Κυριακή’’,  του Βασίλη Τσιτσάνη
 
‘’BellaCiao’’
Πρόκειται για ένα ιταλικό αντιστασιακό τραγούδι του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου. Η μουσική του τραγουδιού φαίνεται να είναι εμπνευσμένη από κάποιο παλιό παραδοσιακό τραγούδι, ενώ είναι άγνωστο από ποιον έχουν γραφτεί οι στίχοι. Το τραγούδι αυτό έχει αναπαραχθεί και διασκευαστεί από διάφορους καλλιτέχνες στα ιταλικά, τα αγγλικά, τα ελληνικά, τα ρώσικα, τα βοσνιακά, τα κροατικά, τα σερβικά, τα ουγγρικά, τα ισπανικά, τα φινλανδικά, τα γερμανικά, τα τούρκικα, τα ιαπωνικά, τα κινέζικα και τα κούρδικα.
H μελωδία του τραγουδιού ήταν ήδη γνωστή και την τραγουδούσαν στις αρχές του 20ου αιώνα οι γυναίκες που μάζευαν ρύζι στις φυτείες της ιταλικής επαρχίας Terred’Acqua κοντά στην Μπολόνια.
Το τραγούδι έγινε παγκόσμια γνωστό όταν το τραγουδούσε η ιταλική αντίσταση ενάντια στο φασισμό κατά την διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Στη διασκευή που παρουσίασε η χορωδία μας   οι στίχοι του τραγουδιού εξυμνούν τον απελευθερωτικό αγώνα των παρτιζάνων και τον ηρωικό τους θάνατο.
Φυσικά η χορωδία μας ,όπως κάθε φορά,  πρωτοτυπεί και έτσι σε αυτό το τραγούδι απέδωσε θεατρικά τους ελληνικούς στίχους του τραγουδιού, με  τη συνοδεία της γνωστής για τους μουσικόφιλους  μελωδίας σε πιάνο για τέσσερα χέρια, μπουζούκι και κιθάρες.
 
 ‘’Άμα τελειώσει ο πόλεμος’’
Είναι ένα γνωστό μελοποιημένο τραγούδι από τον Μίκη Θεοδωράκη και τον  Ιάκωβο Καμπανέλλη,  που περιλαμβάνεται στον ποιητικό κύκλο «Η μπαλάντα του Μαουτχάουζεν» ,την οποία  ο Μίκης Θεοδωράκης μελοποίησε ολόκληρη το 1965. Ηχογραφήθηκε την ίδια χρονιά με τη φωνή της Μαρίας Φαραντούρη. Στο έργο αυτό, ο Ιάκωβος Καμπανέλλης περιγράφει τα προσωπικά του βιώματα από τον εγκλεισμό του στο ναζιστικό στρατόπεδο Μαουτχάουζεν της Αυστρίας (1943-1945). Στο συγκεκριμένο ποίημα, αναφέρεται στον έρωτα που ένιωσε για μια συγκρατούμενη του.
 
 
‘’Η μάχη της Ηλεκτρικής’’
Το τραγούδι αυτό,  διασκευασμένο σε μουσική για μονόφωνη σχολική χορωδία, από την υπεύθυνη της χορωδίας κ. Σοφία Σβάρνα, περιγράφει  το αποτρόπαιο σχέδιο που συνέλαβαν τον Οκτώβριο του 1944 οι γερμανικές δυνάμεις κατοχής, όταν,  ηττημένες , αρχίζουν να εγκαταλείπουν τη χώρα, Θέλουν ,αποχωρώντας,  να καταστρέψουν ό,τι μπορούν στον Πειραιά. Θέλουν να εκδικηθούν και σχεδιάζουν να ανατινάξουν τις προβλήτες στο λιμάνι του Πειραιά, το λιμεναρχείο, το τελωνείο, το κτίριο του ΟΛΠ, τη Σχολή  Ναυτικών Δοκίμων, σιδηροδρόμους, ανεμόμυλους και κυρίως, το εργοστάσιο της Ηλεκτρικής στο Κερατσίνι, τη σημερινή ΔΕΗ. Ειδικά αυτό το εργοστάσιο είναι ο βασικός τους στόχος, καθώς είναι η μοναδική μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας για όλη την Αθήνα, αλλά και την μισή Ελλάδα.        
Οι ομάδες αντίστασης στα Ταμπούρια το μαθαίνουν και δρουν αστραπιαία. Οι μάχες κρατούν 2 ημέρες, στις 12 και 13 Οκτωβρίου. Οι αντιστασιακοί δρουν με ηρωισμό, ενότητα και αυτοθυσία. Τελικά,  σώζεται η Σχολή Δοκίμων, οι αλευρόμυλοι, ο σιδηρόδρομος ,με τον σιδηροδρομικό σταθμό Πελοποννήσου και φυσικά το εργοστάσιο της Ηλεκτρικής. Η ΄Ελληνες μαχητές έχυσαν  το αίμα τους! 11 νεκροί! Όμως,  τελικά οι Ναζί υποχωρούν,εγκαταλείποντας τον οπλισμό τους και χωρίς να καταστρέψουν βασικές υποδομές του Πειραιά. Αυτή είναι και η τελευταία μάχη των Ελλήνων, με τους Γερμανούς κατακτητές.
Η μουσική του τραγουδιού ανήκει στην συνθέτρια Σταυρούλα Ζώρζου από το Κερατσίνι, μητέρα της μαθήτριάς μας Άννας Πελεκάνου του Γ3 και δουλεύτηκε από την σχολική χορωδία,  κατόπιν ευγενικής παραχώρησης της παρτιτούρας στην κ. Σβάρνα, από την ίδια. Το κομμάτι , επικό και ελεγειακό μαζί, υμνεί ένα σπουδαίο γεγονός της τοπικής ιστορίας.
 
 
 ‘Συννεφιασμένη Κυριακή’
Διάσημο τραγούδι του μουσικοσυνθέτη Βασίλη Τσιτσάνη. Όλοι οι ΄Ελληνες το γνωρίζουν, για αυτό και η χορωδία μας προσκάλεσε να τραγουδήσουμε μαζί τους τους στίχους  του τραγουδιού.
Ο ίδιος ο Τσιτσάνης έχει πει ότι εμπνεύστηκε το τραγούδι στα χρόνια της Κατοχής. Συγκεκριμένα, καθώς επέστρεφε από ένα φιλικό σπίτι, είδε στον δρόμο πεσμένο νεκρό ένα παλικάρι. Στο τραγούδι δεν αναφέρεται πουθενά το γεγονός  ούτε υπάρχουν λέξεις όπως      ‘η Πείνα’, ‘η Ανέχεια’, ‘ο Πόλεμος’, ‘η Κατοχή’, ‘οι Γερμανοί’ ή  ‘ο Φασισμός ’ αλλά υπονοούνται μέσα από την περιγραφή του του ίδιου του βιώματος του Τσιτσάνη και συλλογικά των Ελλήνων τις μέρες εκείνες, καθώς και των συναισθημάτων που τους προκαλούσαν εκείνες οι μαύρες μέρες.
bottom of page