ΤΑ ΕΘΙΜΑ ΤΗΣ ΚΑΘΑΡΑΣ ΔΕΥΤΕΡΑΣ
ΕΙΡΗΝΗ ΑΜΠΑΤΖΗ
Σε λιγότερο από έναν μήνα έρχεται το πολυπόθητο Πάσχα ,όπου οι πιστοί πρόκειται να γιορτάσουν τα Πάθη και την Ανάσταση του Χριστού . Οι προηγούμενες σαράντα μέρες αποτελούν την γνωστή μας Μεγάλη Σαρακοστή, κατά την οποία οι πιστοί τελούν νηστεία. Η Σαρακοστή ξεκινάει από την Καθαρά Δευτέρα, η οποία φέτος, το 2021, ήταν στις 15 Μαρτίου. Η Καθαρά Δευτέρα είναι γνωστή για το παραδοσιακό τραπέζι και το ειδικό ψωμί αυτής της μέρας, τη λαγάνα. Τα «φαγητά της Καθαράς Δευτέρας» είναι κάποια συγκεκριμένα φαγητά τα οποία τρώμε την ημέρα εκείνη στο τραπέζι με τα αγαπημένα μας πρόσωπα. Όταν μιλάμε, λοιπόν, για αυτά οφείλουμε να γνωρίζουμε ότι είναι τα εξής: λαγάνα, ταραμάς, χαλβάς, θαλασσινά, λαχανικά, ελιές και φασολάδα χωρίς λάδι.
Η Καθαρά Δευτέρα είναι γνωστή περισσότερο για τα ιδιαίτερα έθιμα που πραγματοποιούνται την μέρα αυτή σε όλη την Ελλάδα. Κάθε περιοχή, με τις δικές της παραδόσεις, δεν αποτυγχάνει ποτέ να τη γιορτάσει με ευθυμία. Το πιο γνωστό μας έθιμο είναι το πέταγμα του χαρταετού. Αξίζει ωστόσο να μάθουμε και κάποια άλλα έθιμα, τα οποία προέρχονται από ελληνικά χωριά και πόλεις και που μπορεί να μην γνωρίζαμε:
Ένα γνωστό, πανελλήνιο, έθιμο είναι το γαϊτανάκι. Είναι χορός όπου οι συμμετέχοντες χορεύουν γύρω από ένα κοντάρι δεμένο με πολύχρωμες κορδέλες και ο καθένας κρατάει μια από αυτές. Το γαϊτανάκι ήρθε στην Ελλάδα από την Μικρά Ασία , μέσω των προσφύγων της.
Τα παραπάνω ήταν πανελλήνια έθιμα αλλά υπάρχουν και κάποια έθιμα τα οποία ανήκουν σε συγκεκριμένους τόπους της χώρας. Τα έθιμα αυτά είναι πράγματι ποικίλα οπότε παρακάτω θα αναφερθούν τα πιο εντυπωσιακά. Στο νησί της Σκύρου οι κάτοικοι κατεβαίνουν στην πλατεία, ντυμένοι με παραδοσιακές στολές, και χορεύουν, τραγουδώντας σκοπούς του τόπου τους. Στην Κέρκυρα, γίνεται ο Χορός των Παπάδων. Πιο συγκεκριμένα, γίνεται χορός , όπου συμμετέχουν, αρχικά, οι ιερείς και αργότερα ακολουθούν οι γέροντες του νησιού.
Στην Αλεξανδρούπολη, ένας κάτοικος μεταμφιέζεται σε Τούρκο μπέη και περιφέρεται στην πόλη, λαμβάνοντας ευχές από όλους. Όπως είναι φανερό, το έθιμο αυτό έχει τις ρίζες του στην περίοδο της Τουρκοκρατίας.
Στην Βόνιτσα , υπάρχει το έθιμο του «Αχυρένιου-Γληγοράκη», όπου ένας αχυρένιος ψαράς δεμένος σε έναν γάιδαρο περιφέρεται στο χωριό και στο τέλος καταλήγει σε μια φλεγόμενη βάρκα. Τέλος, στο Γαλαξίδι οι καρναβαλιστές πασαλείφονται με αλεύρι και στήνουν κυκλικό χορό.
Κρίνοντας από την ποικιλία των εθίμων, η Καθαρά Δευτέρα είναι μια ημέρα μεγάλης σημασίας και χαράς για τους Έλληνες. Ας ελπίσουμε, του χρόνου, να τη γιορτάσουμε χωρίς καραντίνα και να διασκεδάσουμε με τα πατροπαράδοτα έθιμά μας.